"Vỡ mộng" ô tô Việt chạy khắp Đông Nam Á

Xe hơi sản xuất nội địa sẽ ra sao khi các bộ ngành phản đối ưu đãi giảm thuế cho linh kiện và phụ tùng trong nước? Nguyên nhân là do những lo ngại vi phạm các cam kết của WTO.

Những bất lợi với xe hơi sản xuất nội địa

Trước đây, Bộ Công Thương Việt Nam đã đề xuất bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đánh trên giá trị gia tăng (GTGT) đối với phụ tùng và linh kiện của xe hơi sản xuất nội địa. Nếu được thông qua, giá xe tại phân khúc này sẽ được giảm còn hàm lượng GTGT sản xuất trong nước tăng cao.

Không như mong đợi, Bộ Tài chính vừa bày tỏ quan điểm phản đối bởi phương án trên chưa thích hợp với những Quy tắc NT (đối xử quốc gia) tại Điều khoản số III trong GATT (hiệp định chung về thuế quan và thương mại).

"Vỡ mộng" ô tô Việt chạy khắp Đông Nam Á

Ông Lê Ngọc Đức, Tổng giám đốc Hyundai Thành Công (HTC) bày tỏ sự tiếc nuối về vấn đề này. Các tập đoàn lớn như HTC hay THACO đều đang tập trung hướng tới sản xuất xe hơi nội địa, kêu gọi chuyển giao công nghệ và bản quyền để sản xuất linh kiện ở nước ta. Thông qua đó, nền công nghiệp ô tô Việt Nam ngày càng phát triển, đủ sức xuất khẩu xe ra các nước ASEAN. Ông chia sẻ HTC đang cố gắng không ngừng để có thể đạt mức tỷ lệ nội địa hóa năm 2019 thấp nhất là 40% rồi chuyển qua xuất khẩu.

Trường hợp xấu nhất mà ông Đức nhận định là khi mức vốn lớn cho các linh kiện. Vì HTC đã đầu tư xây dựng nhà máy để dập thân của vỏ xe và tự sản xuất các chi tiết của động cơ hộp số - hàng loạt linh kiện có giá trị vô cùng lớn. Vì vậy, nếu phải gánh thêm phần thuế TTĐB trên linh kiện sản xuất nội địa thì vấn đề đầu tư này cần phải được xem xét lại, chỉ có thể sản xuất những chi tiết giá trị thấp. Do vậy, việc đạt mức tỷ lệ nội địa hóa mong muốn khó mà làm được.

Đề xuất lên Bộ Tài chính vào ngày 12/1 vừa qua, Bộ Công Thương đã gửi văn bản yêu cầu giữ nguyên việc bổ sung phần nội dung trong thuế TTĐB đánh lên xe hơi thấp hơn 9 chỗ. Bộ vẫn đưa ra quan điểm cần loại bỏ thuế TTĐB của những phụ tùng, linh kiện sản xuất nội địa cho phân khúc xe hơi này.

Vị Tổng giám đốc của HTC còn chia sẻ rằng chính sách này đã phổ biến ở nhiều quốc gia như Ấn độ, Thái Lan, Indonesia hay Malaysia. Đây là điều kiện tiên quyết để linh kiện sản xuất trong nước đủ sức cạnh tranh với sản phẩm của những nhà sản xuất tiếng tăm toàn cầu và gắn kết phía sản xuất linh kiện với lắp ráp xe hơi lại với nhau, vì mua với số lượng nhiều thì linh kiện ngoại sẽ rẻ hơn. 

Nhiều người cho rằng chính sách này có thể không đảm bảo tuân thủ được cam kết với WTO. Song, ông Đức khẳng định các nước nêu ở trên đều thuộc tổ chức này và đã áp dụng một cách thông minh và đáng học hỏi. Chúng ta sẽ không vi phạm những cam kết ấy mà chỉ đi theo hướng sát với vạch đỏ. Nếu làm theo đề xuất của Bộ Công Thương, chỉ cần 3 đến 5 năm làm quen, những nhà sản xuất xe hơi sẽ có đủ các điều kiện cần thiết để phát triển mạnh mẽ.

Nhiều quan niệm lo ngại về sự vi phạm cam kết quốc tế

Khi Bộ Tài chính khảo sát ý kiến về việc này, không ít quan điểm phản đối được gửi về. Vốn là nơi tập trung nhiều doanh nghiệp xe hơi ngoại, nhưng Hiệp hội các nhà Sản xuất Ô tô Việt Nam (VAMA) cũng không ủng hộ điều này. VAMA cho rằng điều này sẽ đánh mất sự bình đẳng trong cuộc đua của những nhà sản xuất xe hơi và vi phạm các cam kết giữa Việt Nam và WTO.

Phía Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng thừa nhận việc tính thuế như vậy sẽ giúp đẩy mạnh việc sản xuất và lắp ráp trong nước, thúc đẩy tỷ lệ nội địa hóa xe hơi Việt. Song, Bộ cũng yêu cầu nghiên cứu kỹ càng quy định này để tránh đi ngược lại nguyên tắc không phân biệt đối xử của WTO cùng những Hiệp định về thương mại mà nước ta đã từng ký kết, đặc biệt là liên quan tới lĩnh vực xe hơi.

Ủy ban Nhân dân tỉnh Bắc Ninh cho rằng nên duy trì những điều khoản hiện nay. Việc trừ phần thuế linh kiện và phụ tùng nội địa có nguy cơ bị lợi dụng, lấy sản phẩm nhập khẩu làm giả sản phẩm trong nước nhằm trục lợi, tạo ra sự thiếu minh bạch.

Cùng với đó, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hải Phòng cũng cho rằng việc này cần được cân nhắc kỹ lưỡng, vì mặt hàng này đang phải chịu thuế TTĐB rất cao. Cơ quan này cho biết cần phải xem xét giá trị hiện tại, khả năng giá trị ấy được cải thiện sau khi chính sách được thông qua và lượng thuế TTĐB sẽ được giảm thì mới kết luận được có nên áp dụng chính sách này hay không.

Nguồn: autodaily.vn